Om de week stond ‘De fantastische wetenschap’ in Trouw. Een wetenschapscolumn over vindingen die de toekomst mooier kunnen maken. Of blijft het bij sciencefiction?
Een stukje kweekhuid moet ook kunnen zweten (column 29 juni 2024) Nog betere kweekhuid is ook al in beeld. Die bevat óók zweetklieren, haarvaatjes, haartjes of pigment. Vaak zet een 3D-printer de juiste cellen op de juiste plek in de kweek. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Nooit meer verrast door storm of hoog water (column 22 juni 2024) Door klimaatverandering zijn er steeds meer weersextremen: meer tornado’s, maar ook overstromingen, orkanen, bosbranden en hittegolven. De materiële schade stijgt dan ook al jaren hard. Maar het aantal doden door deze rampen laat juist een stevige daling zien. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
In een kunstbaarmoeder hoeft een vroeggeboren kind niet langer zelf te ademen (column 1 juni 2024) Ik was gewaarschuwd: “Ze is echt heel klein, niet schrikken”. Maar dat lukte niet. Mijn nichtje, ruim drie maanden te vroeg geboren, was zó piepklein. Ze had zo’n klein hoofdje, zulke iele armpjes, zulke poppenvoetjes, en lag aan zoveel slangetjes in een speciale couveuse. Hoe kon dat ooit goedkomen? Dit minuscule mensje hoorde overduidelijk nog in een warme, beschermende buik. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Een lab gerund door zelflerende robots (column 18 mei 2024) De chemie is bezig met een enorme switch. Nu is aardolie nog veruit de belangrijkste grondstof. Maar over dertig jaar moet alles uit groene, hernieuwbare grondstoffen komen en heel wat duurzamer zijn. Robots die dag en nacht zelfstandig experimenteren zouden een grote hulp zijn om die klus te klaren. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
De wetenschap voor nul verkeersdoden bestaat al (column 4 mei 2024) In mijn dochters middelbareschooltijd kwamen twee leerlingen om in het verkeer. Ze werden aangereden op de fiets op weg naar school. Je zwaait je kind ’s ochtends uit en het komt nooit meer thuis. Ik durf er niet eens aan te denken; het is de diepste angst en engste nachtmerrie van elke ouder. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Weg met de malariamug, teek en schroefwormvlieg (column 20 april 2024) Ik zou geen traantje laten om het verdwijnen van de teek. Weg teek, weg Lyme. Sinds zo’n jaar of tien lijkt dat een reële optie. Je kunt een gevaarlijk insect uitroeien met een nieuwe gentechniek. Wetenschappers richten zich vooral op de malariamug, het dodelijkste dier op aarde. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Een wuivend bloemenveld dat nikkel uit de bodem trekt (column 6 april 2024) Tussen de buien door fietste ik met Pasen door de Zuid-Limburgse heuvels. Een prachtige rit: ontluikende witte bloesem, holle wegen, volle beken, getjilp uit de hagen en gezang van veldleeuweriken hoog in de lucht. Maar onvermijdelijk zie je tussen de mooie heuvels ook de littekens van het mijnbouwverleden. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Drinkwater uit de lucht halen in de woestijn (column 23 maart 2024) Bizar moet ons waterverbruik zijn voor de bewoners van Arrakis. Dat dacht ik bij het kijken naar de nieuwe Dune-film. Op de woestijnplaneet wordt elke druppel water gekoesterd. Zweet en urine worden gerecycled, zelfs het vocht van overledenen wordt onmiddellijk afgetapt en veilig gesteld. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
De meest succesvolle uitvinding in de geneeskunde (column 9 maart 2024) Met een flinke dosis pech dient zich morgen een volgende pandemie aan. Met veel grotere gevolgen. Covid-19 is namelijk niet het grootste gevaar denkbaar. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Het knippen en plakken in menselijke genen met Crispr-cas begint nu echt (column 24 feb. 2024) In sciencefiction is sleutelen aan DNA een recept voor regelrechte rampspoed. Het plakken en knippen met genen leidt tot maatschappijen met ‘supermensen’ en ‘ondermensen’. Hitler wordt heimelijk gekloond door neonazi’s en experimenten resulteren in monsterlijke mislukkingen. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
De Vulcans wisten het al: de rationele gehaktbal is vega (Column 10 feb. 2024) Mijn oudste dochter besloot op haar achtste geen dieren meer te eten, na het lezen van het boek Hoe overleef ik … als keukenprins(es)?. Ik vond dat vijftien jaar geleden een prima idee. Zelf at ik ook nauwelijks vlees. Maar de weerstand bij anderen verraste me. (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Drones kunnen moorden, maar ook levens redden (Column 27 jan. 2024) De eerste drone die ik zag, was een vriendelijk snorrend apparaatje in het buurtparkje. Speelgoed, in elkaar geknutseld door tienerjongens. Later hoorde ik ze ook vrolijk zoemen over de hei of het water. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Snelle DNA-detectie helpt politie, biologen en hersenchirurg (Column 13 jan. 2024) In de sciencefictionthriller Gattaca is DNA allesbepalend voor je carrière. Om astronaut te worden heb je de juiste, verbeterde genen nodig. Maar die heeft Vincent niet. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Leds voor op de fiets en het ruimteschip naar Mars (Column 30 dec. 2023) In de winter met licht aan naar school fietsen, lukte me niet altijd in de jaren tachtig. De dynamo slipte, een van de draadjes was weer eens los of gebroken, of het lampje was doorgebrand. Bij mijn dochters ging het een stuk beter. Met dank aan de kleine, losse fietslichtjes die je opeens overal voor een paar euro kon kopen. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Dit apparaat geeft je extra power tijdens het wandelen (Column 9 dec. 2023) Voor mensen met een lichamelijke beperking biedt sciencefiction hoop. Hoofdwerktuigkundige Geordi La Forge uit Star Trek werd blind geboren. Maar hij kan prima zien dankzij zijn ‘visor’, een bril die beelden van de omgeving naar zijn brein stuurt. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
De wraak van de pur-bijter en het pvc-zwammetje (Column 25 nov. 2023) De afgelopen weken was mijn plastic regenpak weer onmisbaar. Maar helemaal milieuvriendelijk is mijn regenjas niet. Want ook deze jas slijt en laat zo spoortjes microplastic achter. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Een luchtalarm direct in je brein afvuren (Column 11 nov. 2023) The alert is over. May the Force be with you.’ De stem van Luke Skywalker, de hoofdpersoon uit Star Wars, laat Oekraïners regelmatig opgelucht ademhalen. Ze kunnen de schuilkelders verlaten. Het gevaar van Russische raketten of drones is geweken. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Vertaalapps breken de Toren van Babel gestaag af (Column 28 okt. 2023) Via de buurtapp vond mijn vader een paar jaar geleden snel een nieuwe schoonmaakster. Ze bleek een Chinese en sprak nauwelijks Nederlands of Engels. Maar dat bleek geen enkel probleem. Zij kon prima overweg met Google Translate, en mijn vader van bijna tachtig al snel ook. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Hoe chemische wapens de wereld uitgingen (Column 30 sept. 2023) – Als wereldbewoner, maar ook als chemicus, werd ik er blij en hoopvol van. Deze zomer heeft de OPCW, de Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons, zijn eerste taak volbracht. Zeventig miljoen kilo voorraden aan strijdgassen zijn vernietigd. Nieuws dat helaas de kranten niet haalde.- (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Een reservehart huren blijft een heikele onderneming (Column 16 sept. 2023) – Uit een van mijn huidcellen zouden bijvoorbeeld zenuwcellen kunnen worden gekweekt waarmee ik ooit van een dwarslaesie zou kunnen genezen. Of een van mijn huidcellen wordt opgekweekt tot cellen die insuline produceren wanneer ik over twintig jaar diabetes krijg. – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
Superkoelende materialen voor een opwarmende wereld (Column 2 sept. 2023) – ‘De Fremen gebruiken al superkoelende materialen. Fremen? Dat zijn de inheemse bewoners van Arrakis, de gloeiende woestijnplaneet met gigantische zandwormen uit het sciencefictionboek Dune van Frank Herbert uit 1965.’ – (open hieronder de pdf of lees de column via Trouw online)
